“Hmm, lekker”. Het verse eigen gebakken taartje waarmee Johan en Gerard mij ontvangen doet me watertanden én het smaakt heerlijk. De heren wonen in het seniorenblok, zijn respectievelijk 81 en 84 jaar, jong van hart en geest en inmiddels 60 jaar bij elkaar.
Johan is geboren en getogen in Rijsenhout. Rond zijn 18e begint het te kriebelen, hij wil meer van de wereld zien. Hij monstert aan als koksmaat op een schip dat zowel vracht als passagiers vervoert. In de drie jaar op de grote vaart doet Johan veel interessante steden aan, passeert hij de grote en indrukwekkende sluizen van zowel het Panamakanaal (waar het schip met treintjes door de sluizen wordt getrokken) als ook het Suezkanaal (met kamelen op de oevers). Kortom: in deze periode ziet hij veel van de wereld, leert nog meer en groeit uit tot een wereldburger.
Weer terug in Nederland gooit Johan het roer om, hij werkt in het Americainhotel, op kantoor bij het COC en een korte tijd als hofmeesterkok op het jacht van Freddy Heineken. In die tijd ontmoet hij Gerard, geboren in Pannerden en opgegroeid in Purmerend. Gerard gaat naar de Don Boscoschool en werkt als etaleur bij diverse modekoningen uit de jaren 60.
Amsterdam, Spanje en Thailand.
In 1973 nemen ze samen een sprong in het diepe, ze openen het restaurant Cartouche in de Anjelierstraat. Johan staat in de keuken en Gerard is volgens Johan dé ideale gastheer. Het restaurant krijgt goede recensies van onder andere Wina Born en Johannes van Dam en in de Michelingids kun je lezen dat Cartouche “een ommetje waard” is. Het is spannend, druk, hard werken en een heerlijke tijd.
Als Johan zijn veertigste verjaardag viert wordt het opnieuw tijd voor iets anders: in Spanje hebben ze inmiddels een huis, of beter gezegd een oude schaapskooi gekocht en dit wordt hun nieuwe restaurant: Dividivi. Na een half jaar heeft ook dit restaurant een melding in de Michelingids en valt er over de klandizie niets te klagen.
Op een van hun vakanties gaan Johan en Gerard naar Thailand en Bangkok. Wát een andere wereld is dit: de winkels zijn er 24/7 open, het is heerlijk warm, overal eetstalletjes met werkelijk heerlijk eten; “niet te geloven, wát een fascinerend land!”.
Begin jaren tachtig, als Johan ‘Abraham ziet’, voelt dit opnieuw als een moment om het roer om te gooien. “Wat gaan we doen? We gaan naar Thailand!” Op de bonnefooi, geen vastomlijnde plannen en geen werk. Wel het voornemen om in het eerste jaar daar goed de taal leren. Na een jaar in Thailand starten ze, wat ze nu lachend een ‘Annie & Bob zaak’ noemen: op een brommer brengen ze oer-Hollandse snacks zoals croquetten, bitterballen, frikandellen, erwten- en bruine bonensoep en salades rond. De Nederlandse ambassade blijkt een goede klant.
Thailand mag dan wel een prachtig land zijn, er is ook veel ellende.
Dit laat hun niet onberoerd. Ze ontmoeten een vriend die een plek heeft gesticht voor moeders en kinderen met HIV. Het is een weeshuis waar 80 kinderen wonen. Johan en Gerard raken hierbij nauw betrokken. Als Johan en Gerard in 2002 teruggaan naar Nederland richten ze hier een stichting op waarmee ze het Camillian Social Centre in Thailand financieel ondersteunen.
De volgende 23 jaar gaan ze ieder jaar twee maanden terug naar Thailand, naar het centrum. Ze ondernemen dan leuke dingen met de kinderen en de moeders.
Het centrum groeit: een weeshuis wordt groter, er komt een palliatieve afdeling, een huis met school, boerderij en kinderhuis. In het weeshuis wonen op een bepaald moment zo’n 100 kinderen met HIV en AIDS. Veel kinderen zijn zo ziek dat ze overlijden. Er is een palliatieve afdeling voor ongeveer 70 volwassenen met AIDS. Er komt een huis buiten het centrum speciaal voor kinderen van 11- 12 jaar waar ze ook naar school gaan. Op 40 km afstand van het centrum komt een boerderij met koeien, eenden en ganzen, hier worden groente en kruiden verbouwd. Op deze boerderij komen mensen vanuit de palliatieve afdeling, zij wonen hier zelfstandig. Ook blinden en mensen met een handicap wonen hier. En dan is er nog het kinderhuis, hier wonen 15 kinderen tussen de zes en twaalf jaar wiens ouders zijn overleden aan AIDS.
Betere medicijnen helpen. Sinds 2002 zijn er steeds meer medicijnen beschikbaar, dankzij de goede medicatie overlijden er minder kinderen en moeders en nu wonen er in het weeshuis nog zo’n 35 kinderen.
Johan en Gerard vertellen dat de tijd in het centrum steeds heftig, intens en verdrietig is, maar aan de andere kant is er ook veel vrolijkheid en plezier. Gerard zegt: ”Je went nooit aan een ernstig ziek kind en aan een kind dat overlijdt en toch is dit zoals het leven daar is. Het overlijden van de kinderen, dat is het heftigst”.
Nog steeds betrokken. De laatste jaren gaan Johan en Gerard vanwege hun eigen gezondheid niet meer naar Thailand. Ze blijven echter wel betrokken bij het centrum en hebben nog steeds via skype contact met de mensen daar.
Hier in Amsterdam rusten de mannen bepaald niet op hun lauweren: Johan wordt buddy bij de Schorerstichting en op de Aidsafdeling in het Flevohuis. Iedere week gaan ze met zo’n zes á zeven mensen zwemmen in het AGO-bad in Diemen. Hij is vrijwilliger bij de voorleesexpres*1, en drie keer per week gastheer in de Nicolaas Basiliek*2. Op vrijdag is daar de Spaanse mis, waar hij erg van geniet.
Trendsetters. Johan en Gerard wonen nu bijna twintig jaar in de seniorenwoning op het GWL-terrein. Ze kwamen hier toevallig, via een vriendin van de Schorerstichting die ging verhuizen en wiens woning vrij kwam. Een mannenstel in de woongroep, op dat moment is dit nog geen vanzelfsprekendheid en er wordt speciaal over gestemd. “We waren trendsetters destijds”, grinnikt Gerard, “nu wonen er meer homo-mensen. Het is heel fijn om hier te wonen, een prachtige woning, het is sociaal, het is een veilig gevoel. Je kent iedereen, je let op iedereen en toch heb je de vrijheid en ruimte van het wonen in de stad. Nee, we doen niet met alles mee hier in het huis, zo is de eetclub voor ons te vroeg op de avond”. Er is ook nog de maandborrel, de filmclub en de dansmiddag wordt waarschijnlijk weer opgestart”.
Missen jullie nog wat? “Nou”, Gerard kijkt bedenkelijk, “een beetje meer mensen vanuit een andere culturele achtergrond, dat zou fijn zijn. Maar, we gaan hier niet meer weg, nooit!”
*1 https://voorleesexpress.nl/
*2 https://www.nicolaas-parochie.nl/nicolaas/