“Je gaat niet voor ouderdom, je gaat voor wijsheid”. Ik ben nauwelijks twee minuten binnen als Sanatan deze uitspraak doet. Het blijkt tekenend voor hoe deze buurtbewoner in het leven staat.
Enkele levenservaringen van Sanatan in vogelvlucht:
Hij is geboren op Ambon, een eiland van de eilandengroep de Molukken van het toenmalige Nederlands-Indië. Als begin 1942 de Archipel wordt bezet door Japan is hij twee jaar. Zijn vader, een KNIL officier, wordt als krijgsgevangene weggevoerd. Samen met zijn moeder en broertje blijft hij van zijn tweede tot zijn zesde gevangen in vier verschillende interneringskampen. Twee daarvan worden plat gebombardeerd (door de geallieerden), zodat ze niets meer hebben. Iedereen van het gezin overleeft de Japanse bezetting.
Als Sanatan negen jaar is verhuizen ze naar Nederland. Voor hem is dit een grote overgang; van de warme tropen naar het koude natte kikkerlandje, een land met andere gewoontes en gebruiken. Hij zegt er nu over: “Veel was anders, we mochten niks, Nederland is een land van veel regels”. Hij ervaart veel dingen als beknotting van zijn vrijheid en heeft een rebelse jeugd. Als kind wilde hij zeerover of avonturier worden. Hij gaat naar de Kweekschool voor de Zeevaart hier in Amsterdam, wordt stuurman op de grote vaart waar hij aanmonstert bij de Koninklijke Java China pakketvaart lijn (KJCPL). Op zijn 25ste gaat hij werken bij de Nederlandse Televisie Stichting (NTS, de voorloper van de NOS ) waar hij na 3 maanden een vaste aanstelling krijgt. Dit is zijn tweede carrière. Zijn derde carrière start een aantal jaren later als ontwikkelingswerker in derde wereldlanden bij de Verenigde Naties. Hier doet hij radio en televisie projecten. Hij werkte o.a. voor UNESCO en UNEP in landen als Jordanië, Afghanistan, Kenia en Polynesië.
Sanatan houdt van reizen. Tijdens een reis door India gaat hij naar Goa en daar komt hij op het spirituele pad, dit pad leidt hem verder door zijn leven. In Poona gaat hij in de leer bij Bhagwan en wordt sannyasin. Hij is blijvend geïnspireerd door het gezichtspunt voor een samenleving die gebaseerd is op meditatie en bewustzijn. Sanatan woont enkele jaren in de communes in Amsterdam en Rajneeshpuram (V.S.). Hij is in Poona als daar de leermeester overlijdt.
Samen met zijn partner Elsja Lewin blijft hij regelmatig door landelijk India en Indochina reizen. Zij doen dit op dezelfde manier als de lokale bevolking: met lokale bussen, treinen, jeeps en soms een ossenwagen. Ze blijven regelmatig verschillende ashrams bezoeken en ontmoeten inspirerende leraren, waarover zij artikelen publiceren. Hij is actief op vele vlakken, variërend van het trekken van een horoscoop in het Vondelpark tot het starten van een Reiki praktijk, dit laatste samen met Elsja.
GWL-terrein Ik ben nieuwsgierig: hoe is deze wereldreiziger op het GWL-terrein terecht gekomen? Sanatan vertelt: het grootste deel van zijn leven heeft hij in groepen gewoond en dit vindt hij waardevol. Als Elsja en hij besluiten om opnieuw naar Amsterdam te gaan verhuizen informeren zij naar woongroepen en lezen informatie over de seniorenwoongroep De Waterspiegel. Zij nemen contact op, het klikt en ze komen op de wachtlijst. Op het moment dat er een woning vrijkomt staan Elsja en Sanatan op het punt om voor een aantal maanden naar India te vertrekken, dat is geen goed moment voor een verhuizing. Later krijgen Sanatan en Elsja een woning met tuin toegewezen recht tegenover de woongroep van het seniorenblok. Als er enige tijd later opnieuw een woning in het seniorenblok vrijkomt besluiten ze om niet opnieuw te verhuizen, maar om ‘vriend van de woongroep’ te worden. Op deze manier zijn en blijven zij nauw betrokken met de mensen en de activiteiten van de woongroep.
Een volgende levensfase Het is nu bijna een jaar geleden dat Elsja, Sanatans levens-reismaatje, is overleden. ‘Ik ben nog in de rouw’, zegt Sanatan. In zijn huis staat een altaartje met foto’s en een kaarsje. Elsja’s aanwezigheid is overal merkbaar.
Zijn plannen voor de komende tijd zijn voorlopig klein en dichtbij: de maandenlange periode van een bouwsteiger in zijn tuin heeft sporen achtergelaten. Hij wil hier de komende tijd aandacht aan geven. Hij denkt na over een Engelse vertaling van zijn boek Dansen met je ego en verder leven met de mensen om hem heen. Hij maakt ook reisplannen voor de winter.
Verder geïnteresseerd? Sanatan de Jongh Swemer heeft ook (autobiografische) boeken geschreven:
Tropenjongen
Toen varen nog avontuur was
Onderweg… Avonturen en inzichten van een wereldreiziger
Dansen met je Ego
Over de Horizon, reisgedichten