Er zijn drie soorten geheimen… goede geheimen, kindergeheimen en slechte geheimen. Dit leert Sacha Lucassen, ontwikkelingspsycholoog, haar jonge patiënten als onderdeel van de behandeling van hun jeugdtrauma’s.
Goede geheimen geven een blij gevoel. Bijvoorbeeld als je een cadeautje voor iemand hebt gekocht houd je dat geheim. Of als je voor iemand een lintje aanvraagt… Sacha kende dit blije gevoel, want zij werd betrokken bij de aanvraag van een lintje voor haar partner Diego Pos, die hij korter dan een maand geleden opgespeld kreeg. (zie hiervoor de vorige nieuwsbrief). Dat er tegelijkertijd door haar collega’s een Koninklijke Onderscheiding voor haar is aangevraagd is ook een goed bewaard geheim.
Het was niet moeilijk om Sacha met Diego, en hun zonen in feestelijk stemming naar haar werkplek van de SGGZ-instelling (specialistische geestelijke gezondheidszorg, in dit geval voor kinderen, adolescenten en jong volwassenen) UvA-Minds in Amsterdam-Zuid te krijgen. Sacha gaat met pensioen, sluit haar carrière af en neemt afscheid van haar team. Zin heeft ze er in! Met de collega’s is er altijd flink gevierd met verkleedpartijen, sketches en liedjes, dus de verwachtingen zijn hoog gespannen.
Wat is er zo bijzonder aan het werk en de carrière van Sacha?
Zij heeft samen met collega Carlijn de Roos en destijds tegen de mening en visie van psychiaters kindertrauma en PTSS bij kinderen op de kaart gezet. Carlijn de Roos ontwikkelde de EMDR behandeling. Sacha ontwikkelde de schrijftherapie, het WRITEjunior protocol. Ze publiceerde hierover in vaktijdschriften, deed onderzoek, trainde collega’s en studenten, ontwikkelde een instructiefilm en schreef een boek dat inmiddels in omvang is verdubbeld en een zesde druk heeft. Het WRITEjunior protocol wordt erkend door het NJI (kenniscentrum Nederlands Jeugd Instituut) als effectief volgens goede aanwijzingen. Ze heeft het protocol verder uitgebreid voor het onthullen van geheimen (zoals seksueel misbruik), het intergenerationeel trauma (het doorgeven van trauma aan de volgende generatie) kinderen met een LVB (licht verstandelijke beperking) en uitgestelde PTSS (ontstaan maanden of jaren na het trauma). Ook ontwikkelde ze een variant voor heel jonge kinderen, die nog niet kunnen praten of schrijven (preverbaal trauma). Dat een en ander niet uitsluitend in werktijd gebeurde is duidelijk, Sacha heeft hier met haar passie voor de kinderen veel eigen tijd ingestoken.
“Waar ben je trots op?”, was de vraag bij een nog te publiceren interview in het vaktijdschrift KAP (tijdschrift voor Kind en Adolescent Praktijk). Sacha: “Dat er nu heel veel therapeuten in Nederland, honderden, zijn die de WRITEjunior training hebben gevolgd, waardoor ze kinderen, adolescenten en hun gezinssystemen kunnen helpen als er sprake is van PTSS. Want kinderen hebben er recht op om behandeld te worden, om zo hun leven weer op te kunnen pakken en zich te kunnen ontwikkelen. Ook kan intergenerationeel trauma daarmee voorkomen worden.”
Het afscheid werd een feest met toespraken, een eigen speech, hilarische sketches, een modeshow, een boek met brieven van de collega’s in “WRITEjunior” stijl vanwege “de rouwverwerking van het verlies van hun werkmoeder” en van dankbare ouders en kinderen voor de behandeling, de inzet, en haar toewijding voor hun welzijn en goede toekomstperspectief. Toen er aangekondigd werd dat Marjolein Moorman op de gang gezien werd, dacht Sacha, dat er weer een toneelstukje kwam. Niets was minder waar. Locoburgemeester Marjolein Moorman in eigen persoon, mét ambtsketting, kwam met een missie en sprak haar toe.
Geachte mevrouw Lucassen, beste Sasha.
Je begon in 1988 als jong therapeut op de jeugdafdeling van de Bavo – RNO-groep in Rotterdam, toen er nog weinig bekend was over PTSS bij jongeren.
Sterker nog, men ging er toen vanuit dat kinderen en jongeren die stoornis helemaal niet konden krijgen; alleen volwassenen, en dan met name militairen. Het was ook de tijd dat er meer aandacht kwam voor seksueel misbruik, en niet alleen bij volwassen slachtoffers. Je hebt je in die tijd eens laten ontvallen: “ik hoop nooit zo’n cliënt te krijgen.“
Maar ook op de jeugdafdeling nam het aantal meldingen van seksueel misbruik toe. Jij en Carlijn de Roos moesten opboksen tegen jeugdpsychiaters die niet wilden dat behandelaars van kinderen doorvroegen naar traumatiserende ervaringen, omdat dat te belastend zou zijn.
Ondertussen liepen de wachtlijsten op omdat behandelingen niet opschoten, en de werkdruk liep op doordat steeds meer collega’s een burn-out kregen.
Ondanks deze druk en misschien ook om jezelf overeind te houden bleef je je inzetten om behandelingen beter te maken.
Je zocht naar werkzame elementen uit de volwassenen zorg, keek naar cognitieve gedragsinterventies voor andere stoornissen, en vond gaandeweg manieren om sneller, betere resultaten te krijgen.
Zo is gaandeweg een behandeling ontstaan die werkte, en die later werd bijgeschaafd tot het WRITEjunior protocol, en wat tot op de dag van vandaag geldt als het standaardprotocol.
Vele honderden kinderen heb je zélf met deze schrijftherapie behandeld.
Ze konden de kist met al het nare dat ze hadden meegemaakt zelf gaan opruimen, en ze konden de kist ook weer zelf dicht krijgen als die af en toe weer een stukje openging.
Dat was ongelofelijk belangrijk.
Je verbreidde je kennis door erover te publiceren, lezingen te geven en onvermoeibaar tal van collega’s te trainen. Op die manier heb je de traumazorg in Nederland flink versterkt, en duizenden cliënten verlichting en opnieuw zelfbeschikking gegeven.
Over een van de zware casussen waar je mee te maken hebt gehad, schrijft een dankbare moeder, wier kinderen op jonge leeftijd door haar ex-partner werden misbruikt: “Sacha is er voor je op het moment dat je haar nodig hebt, maar verliest nooit uit het oog dat ze bouwt aan blijvende inzichten en veranderingen in je leven, waar je altijd op kunt terugvallen, om zo vol vertrouwen de toekomst in te gaan.“
Een dankwoord dat precies verwoordt wat jouw drijfveer is.
Want je vindt het belangrijk dat alle kinderen zich goed kunnen ontwikkelen: ook kinderen met PTSS.
Je hebt je werk wel eens getypeerd als zwaar, en tegelijkertijd als fascinerend. “Dat je het vreselijke wat je hebt meegemaakt, toch een plekje kan geven en weer verder kan.“ Die veerkracht vind je mooi. Je houdt ervan de eigen kracht van kinderen – en hun ouders – aan te spreken.
Beste Sacha,
Jouw bijdrage aan het opzetten van een traumabehandeling voor kinderen en jongeren is van essentieel belang geweest voor vele duizenden patiënten. Namens hen, en namens de stad wil ik je daarvoor bedanken.
Maar het is ook in hogere kringen niet onopgemerkt gebleken.
Het heeft Zijne Majesteit de Koning behaagd je te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
Van harte gefeliciteerd.
Het was een middag met veel emoties. “Ik was ontroerd en verlegen door alle mooie woorden.” Sacha’s telefoon, die normaal vooral uitstaat om tijdens haar werk niet gestoord te worden, loopt nu vol met felicitaties.
En over die geheimen in huize Lucassen-Pos: ze waren inderdaad zeer goed! en zijn nu volledig omgezet in feeststemming en vrolijkheid.
