Afgelopen zomer meldden de Alliantie, Rochdale en Ymere dat zij het lidmaatschap van de Koepelvereniging per 1 januari 2026 gaan opzeggen. Zij gaven tevens aan per direct te stoppen met de maandelijkse inning van de buurtbeheerbijdrage bij hun huurders.
De Algemene ledenvergadering was 5 november j.l. zeer kritisch over deze onverwachte move van de corporaties. Volgens de ALV halen de drie corporaties op deze manier het collectieve organisatieprincipe van de buurt onderuit. Dit gebeurde buiten de ALV, het Koepelbestuur en de bewonerscommissies om (met uitzondering van de bewonerscommissie Waterpoortweg) en zonder na te gaan wat de consequenties van deze stap zouden zijn voor de buurt en de negatieve gevolgen ervan te ondervangen.
Het bijzondere aan het GWL-terrein is nu juist het bestaan van een levendige buurtgemeenschap met veel actieve bewonersgroepen, een gemeenschappelijk buurthuisje, een maandelijkse nieuwsbrief, een website, een jaarlijks buurtfeest etc. Een overkoepelende vereniging houdt al die initiatieven bij elkaar. En dat is weer mogelijk omdat iedereen – huurders én eigenaar-bewoners – al 25 jaar maandelijks een klein bedrag aan het collectief afdraagt. Dit uitgangspunt wordt nu onderuit gehaald. Vanaf 2026 dreigt er in de buurt een scheiding te ontstaan tussen betalende en niet betalende bewoners, tussen eigenaar-bewoners en huurders, tussen vve’s en corporaties.
De vereniging wist al een paar jaar dat de corporaties op 1 januari 2025 zouden stoppen met hun ‘corporatiebijdrage’. Daar heeft niemand ooit een punt van gemaakt. Iedereen vond en vindt het redelijk dat de vereniging na 25 jaar hoofdzakelijk draait op vaste bijdragen van bewoners en dat voor grote projecten externe financiering gevonden moet worden bij derde partijen zoals het Oranjefonds of de gemeente (WestBegroot, buurtbudgetten).
Het bizarre aan de situatie is dat de corporaties de unieke collectieve organisatiestructuur van de buurt zelf in de jaren ’90 hebben bedacht en tot stand gebracht. Bij een autovrije, groene en duurzame voorbeeldwijk past een bijzondere wijkorganisatie, vond men toen. De gemeente vond dat ook en regelde in de erfpachtvoorwaarden zelfs een verplicht lidmaatschap van de Koepelvereniging voor alle vastgoedeigenaren, vve’s én corporaties. De Koepelvereniging werd daarbij gepositioneerd als hét coördinerende orgaan dat het autovrije, groene en duurzame karakter van de buurt moest bewaken. De erfpachtvoorwaarden zijn op dit punt glashelder. Wij hebben dit de corporaties ook laten weten.
Los van het juridische aspect vindt de Koepelvereniging het ook om inhoudelijke redenen van belang dat de corporaties aan boord blijven. Met de corporaties heeft de vereniging in 2021 bereikt dat het GWL-terrein als één van de eerste Amsterdamse buurten ‘van-het-gas-af-ging’ en aangesloten werd op een warmtenet. En de komende jaren hebben wij de corporaties weer hard nodig om gewenste klimaatmaatregelen van de grond te krijgen. De Koepel zegt daarom tegen de corporaties: ken je geschiedenis en gebruik het gwl-terrein nou om binnen de vereniging noodzakelijke klimaatmaatregelen (hittebestrijding, waterberging, duurzame energieopwekking en elektrificering, meer biodiversiteit) van de grond te krijgen. De ontvankelijkheid hiervoor is relatief groot in de buurt, waarschijnlijk groter dan in andere buurten. En gebruik het GWL-terrein om te laten zien hoe belangrijk sociale cohesie voor het welzijn van bewoners is.
Het bestuur gaat ervan uit dat zij de corporaties kunnen overtuigen van het feit dat het lidmaatschap van de vereniging hier dé manier van buurtgericht werken is. Het gaat erom dat een bloeiende buurtgemeenschap in stand wordt gehouden en niet de nek wordt omgedraaid.